لیسبون پرتغال

لسیبون پایتخت و بزرگترین شهر کشور پرتغال و غربی ترین پایتخت اروپایی میباشد. جالب است بدانید در یک مقطع تاریخی – قسمت عظیمی از دنیا توسط این کشور کوچک اداره میشده است.

در این قسمت از دانستنی های جالب زلزله به پدیده لرزه های خورشیدی میپردازیم. زلزله تنها مختص کره زمین نیست و در سیارات دیگر نیز مشاهده میشود. اما یکی از جالبترین پدیده های لرزه ای, مخصوص خورشید است. موجهای لرزه ای خورشیدی همانند آنچه در کره زمین اتفاق می افتد منتشر میشوند. این پدیده اولین بار در ۹ ژولای ۱۹۹۶ توسط دانشمندان مشاهده شد. خورشیدلرزه مشاهده شده دارای انرژی با بزرگی ۴۰,۰۰۰ برابر انرژی زمین لرزه عظیم ۱۹۰۶ سانفرانسیسکو بود.

هر چند دهه یکبار یک پروژه مهندسی مشاهده میشود که باعث میشود ما در توانمندی بشر اطمینان بیشتری پیدا کنیم. در پشت هر کدام از این پروژه ها مهندسین زیادی بوده اند که زندگی خود را وقف چنین پروژه هایی کرده اند.

در زیر ۱۰ پروژه مهندسی شگفت انگیز معرفی میگردند که در یک بازه زمانی شاید انجام آنها غیر ممکن به نظر میرسید:

۱- کانال پاناما:

قبل از افتتاح کانال پاناما در ۱۵ آگوست ۱۹۱۴, کشتی های عازم بین نیویورک و سانفرانسیسکو باید یک سفر ۶۷ روزه – ۱۲,۰۰۰ مایلی – را در پیش میگرفتند. کانال پاناما یک مسیر میانبر بین اقیانوس اطلس و آرام ایجاد نمود که مسیر دریایی نیویورک تا سانفرانسیسکو را به ۴,۰۰۰ مایل یعنی یک سوم کاهش داد.

این پروپوزال برج ۶۰۰ متری برای شهر اوکلند – کالیفرنیا, ارائه شده است. شکل و ظاهر کاملا نامتعارف آن بسیاری از افراد را طرفدار و بسیاری دیگر را منتقد این طرح کرده است. در این برج ۵ تراز برای بازدید در نظر گرفته شده است که توریستها و بازدیدکنندگان میتوانند از خط افق شهر دیدن کنند. در صورت اجرایی شدن این طرح پیشنهادی, برج چشم در آسمان بلندترین برج مایل (خم شده) دنیا خواهد بود.

در ۱۷ ژانویه سال ۱۹۹۴ میلادی, یک زلزله با بزرگی ۶٫۷  ریشتر منطقه Reseda در کالیفرنیا را لرزاند. این زلزله که به زلزله نرثریدج (Northridge Earthquake) معروف شد باعث شد توجه مهندسین به اشکالی که در ساخت و ساز خانه های این منطقه وجود داشت جلب شود. مشکلی که باعث تخریب هزاران خانه در شهرهای زلزله خیز آمریکا شده بود. چیزی که مشاهده شده بود ریزش طبقات بالایی ساختمانها بر روی طبقات پایینی آنها بود. طوری که طبقه پایینی کاملا از بین رفته بودند اما طبقات بالایی تقریبا سالم بودند. به ساختمانهایی که اینگونه تخریب شده اند ساختمانهای طبقه نرم میگویند. در زیر این اصطلاح را تعریف میکنیم:

موج لرزه ای

مدتی پیش در سایتهای خبری, خبری با عنوان ” برجی مقاوم در برابر زلزله ۲۰ ریشتری ” منتشر شد که البته سوژه خنده بسیاری از مهندسین شد! همانطور که میدانید به اشتباه مقاومت سازه ها را با مقیاس ریشتر بیان میکنند که البته با توجه به اینکه ریشتر تنها انرژی آزاد شده در زلزله را مشخص میکند و با توجه به فاصله سازه از کانون زلزله و دیگر شرایط از جمله خاک زیر پی ساختمان و … نمیتواند مقیاس خوبی برای بیان مقاومت باشد. در واقع مقیاس مهندسی برای تعیین میزان خسارات وارد بر ساختمانها بر اثر زلزله مرکالی است که در این مقاله قصد داریم این مقیاس را معرفی کنیم.

مقیاس شدت مرکالی یک مقیاس زمین لرزه ای برای اندازه گیری شدت یک زلزله است. این مقیاس اثرات یک زلزله را اندازه میگیرد و با مقیاس بزرگای گشتاوری که معمولا برای یک زلزله گزارش میشود و شدت زلزله را بر اساس میزان انرژی آزاد شده آن اندازه میگیرد متفاوت میباشد. در واقع شدت یک زلزله تماما توسط بزرگی آن اندازه گیری نمیشود.

قسمت اول این مقاله را میتوانید از اینجا بخوانید.

پلهای ساده تیر – ستونی:

ساخت این نوع پلها جزو ساده ترین روشهای پلسازی تلقی میشود. تنها چیزی که شما نیاز دارید تیر (دهانه) با مقاومت کافی است و دو ستون در دو طرف آن که وزن دهانه را به زمین منتقل کنند.

یک پل ساده تیر - ستونی

با این وجود باید دقت شود در این نوع پلها بر روی دهانه هم نیروی کششی و هم نیروی فشاری زیادی وارد میشود. برای درک بهتر این موضوع یک تکه مقوا را بردارید و بر روی دو قوطی نوشابه قرار دهید. سپس وسط این تکه مقوا را به آرامی فشار دهید. خواهید دید این تکه مقوا از وسط قوس پیدا کرده تا زمانی که این نیرو زیاد شود و باعث شکست تکه مقوا شود. در تکه مقوا مشاهده میشود در بالای آن فشار وارد میشود و در پایین آن کشش. به طوری که ابتدا از پایین پاره میشود.

بیشتر پلهای تیری ساده از بتن و فولاد ساخته میشوند. ابعاد تیر (دهانه) و در واقع ضخامت آن تعیین کننده طول ماکزیمم دهانه است. با افزایش ضخامت میتوان دهانه های بزرگتری داشته باشیم. برای آنکه بتوان ضخامت دهانه (عرشه) را افزایش داد مهندسین در داخل عرشه خرپاهایی طراحی میکنند که باعث سختی بیشتر آن میشوند. و با افزایش سختی امکان استهلاک و انتقال نیروهای مخرب بزرگتر فراهم میشود. با وجود اینکه استفاده از خرپاها باعث افزایش دهانه این نوع پلها میشود اما باز هم برای دهانه های بزرگ مجبور به استفاده از خرپاهای خیلی بزرگ میشویم که در نهایت ضخامت پل آنقدر زیاد میشود که حتی نمیتواند وزن خودش را تحمل کند.

پشت دیوارهای ۱۰۰ ساله این محوطه یک هتل عجیب واقع شده است! جایی که زمانی یک زندان آلمانی بود امروزه به هتلی تبدیل شده است که دارای ۵۶ اتاق و سوئیت است.  این هتل زندانی (!) در مرکز Kaiserslautern واقع شده است.اگر تمایل دارید حس و حال یک زندانی را (البته به همراه تجملات یک هتل!) داشته باشید میتوانید در این هتل اقامت کنید.سعی شده است فضای این زندان طوری طراحی شود که شما درست احساس یک زندانی واقعی را داشته باشید!!!

توجه: این هتل را با زندان معروف آلکاتراز در خلیج سانفرانسیسکو اشتباه نگیرید!

تبدیل زندان آلکاتراز به هتل آلکاتراز!

تاثیر ساختمانها در میزان تلفات جانی زلزله ها:

بیشتر مرگ و میرهای ناشی از زلزله ها به دلیل ریزش ساختمانها و سازه است. در جنوب ایتالیا در سال ۱۹۰۹ بیش از ۱۰۰ هزار نفر بر اثر زلزله از بین رفتند که بیش از نصف این تعداد به دلیل ریزش آوار جان خود را از دست دادند. این تعداد بالای مرگ و میر به دلیل سبک ساختمانهای آن منطقه بود که از مقاومت بسیار کمی در برابر امواج زلزله برخوردار بودند. این در حالی است که زلزله بزرگتری درست ۳ سال قبل از این حادثه در سانفرانسیسکو ایجاد شد که ۷۰۰ نفر تلفات داشت. دلیل این که تلفات این زلزله بسیار کمتر از زلزله ایتالیا بود سبک ساختمانهای سانفرانسیسکو بود که بیشتر از چوب ساخته شده بودند. نرخ زنده ماندن زلزله سانفرانسیسکو ۹۸% و همین نرخ برای زلزله ایتالیا بین ۳۳% تا ۴۵% بود. (طبق Zebrowski  در سال ۱۹۹۷)